همایش بزرگ نجوم به مناسبت یازدهمین سالگرد تاسیس انجمن نجوم آیاز و همزمان با هفتاد و دومین باشگاه ماهانه این انجمن، جمعه 29 مرداد، در فرهنگسرای دکتر مبیّن برگزارشد. دکتر سپهر اربابی بیدگلی و دکتر حامد پورخرسندی صوفیانی سخنرانان ویژه این همایش بودند. سالگرد تاسیس آیاز از سال های گذشته بهانه‌ای شد تا این انجمن میزبان همایش‌ها و برنامه‌های علمی خاصی در تابستان هر سال باشد. این ویژه برنامه‌ها با نام اختصاری Anniversary Of Ayaz) AOA) نام گذاری می شود.
آغاز همایش
همایش راس ساعت ۱۶ با تلاوت آیاتی از قرآن مجید و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران آغاز شد. مجری برنامه، یلدا شوقی، ضمن خوش آمدگویی به شرکت‌کنندگان، با شعری ادبی برنامه را آغاز کرد.
در ادامه دکتر حامد پورجوادی رییس انجمن نجوم آیاز تبریز، ضمن خیرمقدم به مهمانان، توضیحاتی درباره تاریخچه تاسیس آیاز و مهمترین برنامه‌های اجرا شده در یازده سال گذشته ارائه کرد.
حامد پورخرسندی صوفیانی، پژوهشگر دکترای شهاب‌سنگ شناسی مرکز آموزش و تحقیقات علوم زمین فرانسه، اولین سخنران این همایش بود.
عنوان سخنرانی وی «شهابسنگها یادگارهای از گذشته» بود. وی با ارائه تاریخچه‌ای از شهاب‌ها و شهابسنگها درباره علت نورانی شدن شهاب‌ها در هنگام برخورد به اتمسفر زمین گفت: سرعت بالاى این اجرام فرازمینى باعث برانگیخته شدن مولکول‌هاى جوّ زمین شده، می‌سوزند و در نتیجه از خود نور ساطع کرده و به صورت شهاب ظاهر مى‌شوند.
وی ادامه داد: اگرچه سال گذشته در فاصلۀ کمتر از 40 روز شاهد سقوط دو شهاب‌سنگ در ایران بودیم، اما این که شانس داشته باشیم شهاب‌سنگى در نزدیکى ما سقوط کند، خیلى کم است.
وی در مورد روند آزمایش این سنگ‌ها و اطلاعات ارزنده‌اى که می‌توان از شهابسنگها گرفت، توضیحاتی ارائه کرد و افزود: این سنگ‌ها که توسط طبیعت به طور رایگان در اختیار ما قرار داده مى شوند، مى توانند اطلاعاتى از چگونگى تشکیل منظومه شمسى در 5 میلیارد سال پیش بدهند.
وی خاطرنشان کرد: کشف اسیدهاى آمینه – عناصر سازندۀ پروتئین‌های تشکیل دهنده ارگانسیم‌های حیاتی- در شهابسنگها براى ما بسیار مفید و با ارزش است.
بعد از پایان سخنرانی، دکتر پورخرسندی پاسخگوی سوالات شرکت‌کنندگان درباره چگونگی شناسایی شهابسنگها از سنگ‌های معمولی و اهمیت رصد بارش‌های شهابی بود.
در ادامه، مینو خوشرنگ‌باف معاون آموزشی آیاز، توضیحاتی درباره کارگاه‌های انجمن ارائه کرد. طبق اظهارات وی، انجمن نجوم آیاز در هفته‌های پیش رو، کارگاه‌های متنوعی چون اخترفیزیک، شهابسنگها، تاریخ علم نجوم، کیهان‌شناسی برگزار خواهد کرد.
سپس مجری برنامه درباره مسابقه این همایش توضیحاتی ارائه داد. وی گفت: شرکت کنندگان با انتخاب پاسخ صحیح به سوالاتی که از موضوع سخنرانی‌ها انتخاب شده، می‌توانند در مسابقه شرکت کنند.
دیگر مهمان ویژه این همایش «دکتر سپهر اربابی بیدگلی» بود. وی در اولین بخش سخنرانی خود به بررسی کشف امواج گرانشی پرداخت.
دکتر اربابی با بیان اهمیت بسیار زیاد موضوع امواج گرانشی، گفت: امواج گرانشی می‌توانند از انفجارهای بزرگ همچون مهبانگ ایجاد شوند. وی افزود: صد سال از ارائه نظریه نسبیت عام انیشتین می‌گذرد و از آن زمان دانشمندان مدت طولانی از عمر خود را صرف کشف این امواج کرده بودند که بالاخره در همین اواخر تلاش آن‌ها به نتیجه رسید.
وی در ابتدا در مورد 5 اصل اقلیدس مطالبی ارائه و 3 نوع هندسه را معرفی کرد. سپس در مورد اصل هم ارزی گفت: این اصل انیشتین را به آنجا رساند که میدان گرانشی را به عنوان خاصیت فضا-زمان معرفی کند که از مجموع این تحقیقات، به نظریۀ معروف نسبیت عام خود رسید.
بنابر اظهارات دکتر اربابی، کشف این امواج، اطلاعات ارزنده‌ای را در اختیار بشر قرار خواهد داد.
وی پس از بررسی تفاوت نور و امواج گرانشی، عوامل گوناگون ایجاد کننده امواج گرانشی را نام برد و گفت: همه این موارد به سختی و دشواری کشف این امواج مرموز می‌افزاید.
تداخل سنج‌ها که برای کشف این امواج استفاده شده بود معرفی و کارکرد آن‌ها در ادامه توسط دکتراربابی بررسی شد.
دکتراربابی با معرفی پروژه « Anistain at home » گفت: این برنامه‌ای است که طبق آن شما می‌توانید در خانه، در چنین اکتشافاتی مشارکت کنید. دکتر سپهر اربابی پس از معرفی چند نفر از اعضای گروهی که در ایران در زمینه امواج گرانشی کار می کنند، به سخنرانی خود پایان داد و پاسخگوی سوالات حاضران شد.
در ادامۀ برنامه و در وقت استراحت از مهمانان پذیرایی به عمل آمد. همچنین عکس دسته جمعی باحضور تمام شرکت‌کنندگان در همایش ثبت شد.
دکتر اربابی در دومین بخش سخنرانی خود با موضوع «تلسکوپ‌های نسل آینده» علاقمندان را با مهمترین تلسکوپ‌های مورد استفاده در زمین و فضا آشنا کرد.
وی با تاکید بر این که پیشرفت علم بر پایۀ مشاهدات است، ساخت ابزارهای جدید رصدی را لازمه این کار معرفی کرد.
معرفی بزرگترین تلسکوپ‌های کنونی و آینده، تلسکوپ‌هایی با آینه 6 ضلعی و تلسکوپ‌هایی که زیر آب ساخته می‌شود و دشواری ساخت آینه‌های آن‌ها از دیگر قسمت هایی جذابی بود که توسط دکتراربابی بررسی شد.
دکتر اربابی با بیان این پرسش که «چرا تلسکوپ فضایی می‌سازیم؟» در مورد فواید آن‌ها گفت: تلسکوپ‌های زمینی که از تلسکوپ‌های فضایی بزرگترند، به علت اثر مخرب جوّ زمین، اختلالاتی در مشاهدات توسط آن‌ها ایجاد می‌شود که در هنگام رصد با تلسکوپ‌های فضایی با چنین مشکلاتی مواجه نیستیم.
در انتهای این بخش، دکتراربابی تصاویری از رصدخانۀ ملی ایران پخش و توضیحاتی در مورد روند کار آن ارائه کرد.
اختتامیه
دکتر حامد پورجوادی رئیس آیاز و مهندس آقاجانی مدیر مرکز تجهیزات نجومی آذراستار با اهدای لوح سپاس به دکتر اربابی و دکتر پورخرسندی مهمانان از آنان قدردانی نمودند.
اعضا شورای مرکزی آیاز در سال 94-93، امید اکبری (رئیس آیاز در سه سال گذشته)، سیّد سجاد پاکنژاد، احمدحسین‌زاده، فرزام عرب‌زاده، آیتک تبریزی، میرمهدیارموسوی و کامیار رودکیان لوح سپاس دریافت کردند. تندیس ویژه آیاز در یازدهمین سالگرد تاسیس این انجمن، به پاس حمایت‌های بی دریغ جناب آقای میرحمیات میرزاده به وی اهدا گردید.
الدوز کبود،عضو موفق انجمن در کلاس های آموزشی، مسعود محمدزاده رصدگر فعال آیاز و سعید حامدیان عضو همراه شورای مرکزی لوح سپاس دریافت کردند.
در بخش اهدا جوایز به برنده مسابقه، مینا رنجبر، هدیه‌ای اهدا شد.
در اختتامیه یازدهمین سالگرد تاسیس انجمن نجوم آیاز، دکتر سپهر اربابی بیدگلی کیک ویژه این برنامه را برش داد.
همایش راس ساعت ۱۹:30 به طور رسمی پایان یافت.پس ازاتمام برنامه، مهمانان به همراه شورای مرکزی و اعضا فعال نشست صمیمانه‌ای در دفتر انجمن برگزار کردند.
درخاتمه از حجت الاسلام حسین اسماعیلی، معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری منطقه 3 تبریز، سرکار خانم جاویدان معاون اسبق امور جوانان و اساتید ارجمندی که دعوت انجمن نجوم آیاز را پذیرفتند و در این همایش حضور یافتند تشکر می‌نماییم و امید است بازهم شاهد حضور اساتید برجسته تبریز در برنامه‌های آیاز باشیم.
همچنین وظیفه خود می دانیم از اعضا محترم انجمن که در این همایش شرکت کردند و نیز از سازمان فرهنگی هنری شهرداری منطقه ۳ تبریز و مسئولین محترم فرهنگسرای دکتر مبیّن که در برگزاری هر چه بهتر این برنامه ما را یاری نمودند، قدردانی نماییم.
نگاهی به حواشی برنامه
- برنامه ریزی برای برگزاری هرچه بهتر این همایش از 28 تیر آغاز شده بود. تیمی متشکل از شورای مرکزی و برخی اعضا فعال وظیفه برنامه‌ریزی و تدارک را به عهده داشتند.
- انتخاب مهمانان، رزرو سالن، دریافت مجوز از پلیس نظارت براماکن عمومی و سازمان ورزش و جوانان، طراحی و چاپ پوستر و بنر، اطلاع رسانی در خبرگزاری‌های دولتی و روزنامه‌های استانی، تهیه هدایا و ملزومات پذیرایی، آماده‌سازی پوشه‌ها و ثبت نام از شرکت کنندگان بخش کوچکی از کارهای صورت گرفته در طی این یک ماه بود.
- شورای مرکزی و تعدادی ازاعضا فعال جهت آماده‌سازی سالن، ساعاتی قبل از آغاز برنامه در محل برگزاری همایش حضور یافتند.
- آغاز پذیرش از ساعت ۱۵:۳۰ تعیین شده بود. علاقمندان که از ساعت ۱۵ در محل حاضر بودن پوشه نجومی خود را دریافت کردند.
- در وقت استراحت،شرکت کنندگان با شور و اشتیاق سوالات و صحبت های خود را با مهمانان در میان گذاشتند و عکس یادگاری با آنان ثبت کردند.
دبیر برگزاری: مهسا آجیلی| معاون ترویجی آیاز
گزارش: مریم فخیمی | روابط عمومی آیاز – الدوز کبود
عکاس: اشکان نجار
