شهاب باران پرساوشی که مهمترین رویداد نیمه تابستان است را تقریبا پشت سر نهادیم. تیم رصدی انجمن نجوم آیاز همزمان با گروه های نجومی در سراسر جهان این پدیده را رصد و ثبت کرد. سیارات زهره، مریخ و مشتری به آسمان صبحگاهی منتقل شده اند و سیاره زحل اوایل شب در آسمان قابل رویت است. مثلث تابستانی به بالای سر رسیده است و اندک اندک به سمت غرب آسمان حرکت می کند. صور فلکی دجاجه، شلیاق و عقاب بعد از نیمه شب از سمت غرب از آسمان خارج شده و صورفلکی جبار و دوپیکر از شرق وارد آسمان می شوند.
نگاهی به صور فلکی دَجاجه و سنبله
دجاجه (Cygnus) یکی از سه صورت فلکی تشکیل دهنده مثلث تابستانی است که به نام های ماکیان ، قو و صلیب شمالی نیز خوانده می شود.این صورت فلکی که شباهت زیادی به قو (و نیز صلیب ) دارد، در اواسط شهریور به حداکثر فاصله از افق می رسد.اکنون این صورت فلکی تقریبا در بالای سر قرار دارد.
درخشانترین ستاره این صورت آسمانی دِنب – Deneb به معنای دُم – است که در دم این پرنده آسمانی واقع است. ستاره دنب بسیار نورانی و یک ستاره ابر غول است که با ما ۱۵۰۰ سال نوری فاصله دارد. از آنجایی که این صورت فلکی در میانه راه شیری قرار دارد،اجرام عمقی نسبتا زیادی در آن واقع است.
صورت فلکی باشکوه دجاجه که به نظر می آید در حال پرواز از میان راه شیری به سمت جنوب است ، انسان را به یاد خدای خدایان زئوس می اندازد . می گویند او خود را به شکل یک قوی سفید در آورد ، تا به لِدای زیبا نزدیک شود.
سنبله یا دوشیزه (Virgo) یکی از صور فلکی عظیم درنیمکره شمالی آسمان است.صورت فلکی سنبله یکی از قدیمی ترین صورتهای فلکی است که توسط انسان شناسایی و توصیف شده است . اکثر اقوام باستانی این صورت فلکی را به عنوان الهه باربری مقدس می شمردند.درکتاب صورالکواکب – نوشته عبدالرحمان صوفی رازی٬ ستاره‌شناس ایرانی – این صورت فلکی به سیمای دوشیزه‌ای با خوشه‌ای گندم یا شاخه گلی در دست نمایش داده شده‌است. نام این پیکر آسمانی را ابوریحان بیرونی سنبله یا عذرا آورده است. کلمهٔ سنبله به معنی خوشه است.
ستاره اصلی سنبله ، سِماک اَعزل (Spica) است.این ستاره سفید رنگ حدود 280 سال نوری از ما فاصله دارد و 2300 بار نورانی تر خورشید است . خورشید در عبور سالانه خود در دائره البروج ، بیشترین زمان را در این صورت می گذراند.صورت فلکی سنبله این شب ها درنیمه غربی آسمان واقع است.
پدیده های رصدی قابل رویت درآسمان تبریز
1 شهریور: گذر ایستگاه فضایی از آسمان تبریز- ایستگاه فضایی ساعت ۲1:09 از شمالغرب وارد آسمان می شود، به رنگ زرد نورانی است و ارتفاع کمی از افق دارد و در نهایت ساعت 21:16از جنوب آسمان ناپدید می گردد.
1 شهریور: ماه در کنارستاره سرخ رنگ قلب العقرب -20:50- جنوب
7 شهریور : مقارنه ماه و نپتون – 20:35 (غیر قابل رویت با چشم برهنه)
7 شهریور : ماه بدر – 23:06
10 شهریور : مقارنه ماه و اورانوس – 22:30 (غیر قابل رویت با چشم برهنه)
12 شهریور: عبور زهره از کنار مریخ – شرق – 5:30
13 شهریور : گذر ماه از کنار خوشه پروین – بعد از نیمه شب
14 شهریور: تربیع دوم ماه – 14:25
19 شهریور: هم نشینی ماه، زهره و مریخ – شرق – 5:15
20 شهریور : عبور ماه از کنار مریخ – شرق – 5:25
20 شهریور: گذر ایستگاه فضایی از آسمان تبریز- 5:47 از جنوب غرب وارد آسمان می شود. 5:53 در شمال شرق آسمان ناپدید می گردد.
21 شهریور: مقارنه ماه ومشتری – شرق – 6:15
24 شهریور: مقارنه ماه و عطارد – غرب – 19:40
25 شهریور: گذر ماه از کنار ستاره سفید سِماک اعزل- غرب – 19:45
26 شهریور: گذر عطارد از کنار ستاره سفید سِماک اعزل – غرب – 19:30
27 شهریور: گذر ماه از کنار سیاره زحل – جنوب – 19:50
28 شهریور: گذر ماه از کنار سیاره زحل و ستاره قلب العقرب – جنوب -19:55
31 شهریور : مقارنه ماه و پلوتون – 19:30 (غیر قابل رویت با چشم غیر مسلح)
وضعیت سیارات
سیارات زهره ، مریخ و مشتری پیش از طلوع آفتاب در افق شرق آسمان قابل رویت هستند. در این میان سیاره درخشان زهره پیش از دو سیاره دیگر در آسمان ارتفاع می گیرد. مریخ سرخ فام و مشتری زرد رنگ نیز آرام آرام در پی زهره وارد آسمان می شوند.سیاره زحل نیز از غروب تا ساعتی پیش از نیمه شب درجنوب آسمان قابل رصد است.
نویسنده: مریم فخیمی
