پنج طرح اكتشافي روسيه ؛ از ماه تا خورشيد

شرکت تولید و تحقیقات لاووچکین روسیه که یکی از بزرگترین موسسات فعال در حوزه فناوری های فضایی در روسیه است به دنبال تحقق اهداف بلند پروازنه روسیه در اکتشاف منظومه شمسی است. انجام ماموریت های رباتیک طی یک دهه آینده در منظومه شمسی از برنامه های این موسسه است. اگر حتی نیمی از این اهداف و طرح ها عملی شود این امر می تواند نقطه عطفی برای اکتشافات سیاره ای روسیه باشد. در این مقاله با تعدادی از ماموریت های برجسته این لیست و شانس موفقیت آن ها آشنا می شوید.

ماه : جستجوی یخ آب

شرکت لاووچکین امیدوار است اکتشافات روسیه در اعماق فضا با فتح ماه در سال 2019 که نزدیکترین هدف این لیست است آغاز شود. اما دانشمندان روسی دستیابی به این هدف را آسان نمی بینند. آن ها قصد دارند اولین کاوشگر از سه کاوشگر مجموعه لونا-گلوب را به قطب جنوب ماه بفرستند. دانشمندان معتقدند احتمالادر بخش های زیرین این ناحیه یخ آبی که میلیون ها سال مدفون شده است وجود دارد. در صورتی که این موضوع اثبات شود و بشر بتواند آب را از ماه استخراج کند می توان در این قمر پایگاهایی ساخت و حتی می توان آب را به اکسیژن و هیدروژن مایع تبدیل کرده و مورد استفاده فضاپیماهای آینده قرار داد.

در صورت موفقیت این طرح، می توان کاوشگرهای پیچیده تر به ماه ارسال کرد. همچنین در نیمه دوم دهه 2020 می توان نمونه های خاک را از ماه به زمین آورد. در مرحله بعدی و تاپایان دهه 2020 امکان ساخت پایگاه رباتیک بین المللی درقطب جنوب قمر زمین فراهم می شود. کاوشگرها، سنسورهای زمین شناختی و تلسکوپ ها واحتمالا دستگاه هایی برای تبدیل یخ ماه به سوخت در این پایگاه تعبیه خواهند شد. در نهایت در اوایل دهه 2030 اولین فضانوردان روسی برای ساخت پایگاه دائمی به ماه سفر خوهند کرد. از این پایگاه دائمی می توان به عنوان ایستگاهی برای سفر به نقاط دور دست منظومه شمسی از جمله مریخ بهره جست.

آیا این طرح عملی خواهد بود؟با توجه به پیشنیه شرکت لاووچکین و تعهدات فعلی آن، بنظر می رسد تاریخ 2019 برای آغاز ماموریت لونا – گلوب بیش از حد خوش بینانه است. اما به دلیل توجهات اخیر بین المللی به اکتشافات در ماه، ماموریت لونا-گلوب شاید بتواند در دهه آینده عملی شود.

مریخ: پاسخگویی به مساله حیات

یکی از دلایلی که فکر می کنیم لاووچکین باید ماموریت لونا گلوب را به تاخیر اندازد، مشارکت این شرکت در پروژه اگزومارز 2018 است. اگزومارز تلاشی است برای پاسخگویی به این سوال که آیا در مریخ حیات وجود داشت یا نه. در این ماموریت اروپا قصد دارد مریخ نوردی به این سیاره ارسال کند. این کاوشگربا مته خود تا عمق 2 متری مریخ را سوراخ و به جستجوی نشانه هایی از حیات میکروسکوپی خواهد پرداخت. در این میان شرکت لاووچکین وظیفه ساخت و طراحی ابزارفرودگر امن برای این کاوشگر را بر عهده دارد.

آیا این کار عملی خواهد بود؟ مریخ هرگز روی خوش به روس ها نشان نداد. شوروی در سال 1971 کاوشگری به مریخ ارسال کرد اما این کاوشگر اما فقط چند ثانیه بر سطح مریخ فعال بود وبعد از آن هیچ اطلاعاتی ارسال نکرد. این کاوشگر در سال 2012 در تصاویریک مدارگرد تشخیص داده شد. شوروی شکست های پی درپی در فتح مریخ داشت و روسیه نیز نتوانست این طلسم را باطل کند. بعد ازاینکه ناسا به طور ناگهانی (و شاید عمدی) از پروژه اگزومارز کنار کشید، اسا مجبور شد روسیه را دراین طرح مشارکت دهد. با اینحال حتی اگر پرتاب با موشک روسی پروتون رایگان باشد، پروژه اگزو مارز با چالش های جدی مالی وفنی مواجه خواهد بود. در صورت انجام نشدن پرتاب در سال 2018، این ماموریت تا دوسال به تاخیر خواهد افتاد.

بومرنگ: بازگرداندن نمونه از فوبوس

پروژه اگزومارز موفق باشد یا نباشد، روسیه امیدوار است به کمک اروپا بتواند تا اوایل 2024 کاوشگری به مدار قمر مریخ ارسال کند.کاوشگر بومرنگ با ابزارآلات خود نمونه هایی ازخاک فوبوس را جمع آوری کرده و این محموله ارزشمند برای بررسی به زمین باز خواهد گشت.

آیا این ماموریت قابل انجام است؟این ماموریت شاید به نظرتان آشنا باشد. در واقع پروژه بومرنگ جانشین ماموریت فوبوس – گرانت روسیه است. ماموریت فوبوس – گرانت با هدف بازگرداندن نمونه از فوبوس در 8 نوامبر 2011 به مقصد این قمر پرتاب شد. اما به دلایل فنی در مدار زمین باقی ماند و یک ماه بعد در اتمسفر زمین نابود شد. با این حال روسیه امیدوار است بتواند این ماموریت را به کمک تیم علمی قدرتمند اگزومارز و تیمی از مهندسین بین المللی دوباره تکرار کند. با بازگرداندن نمونه هایی از فوبوس و حتی مریخ، می توان به رمز گشایی حیات در مریخ نزدیک شد.

لاپلاس: نگاهی به گانیمد قمر بزرگ مشتری

باتوجه به اینکه برنامه های فضایی شوروی سابق هرگز فراتر از مریخ را شامل نشد، اما در حال حاضر دانشمندان روسی امیدوارند بتوانند در سال 2026 ماموریتی به مقصد سامانه سیاره مشتری و قمر گانیمد این سیاره داشته باشند. گانیمد احتمالا اقیانوسی در زیر سطح یخی خود دارد. این طرح نام خور را از دانشمند فرانسوی پیر لاپلاس، گرفته است.

آیا این ماموریت امکان پذیر است؟ انتخاب تاریخ برای این ماموریت تصادفی نبوده است. این طرح بیش از یک دهه به عنوان بخشی از ماموریت های فضایی روسیه بوده و انتظار می رود این ماه به تصویب برسد و تمام برنامه های فضایی روسیه از 2016 تا 2025 را تحت پوشش قرارمی دهد. ساخت چنین فضاپیمای پیچیده ای بسیار زمان بر و پرهزینه است. همچنین مهندسان با چالش های فنی بسیاری مواجه خواهند شد.بنابراین نمی توان انتظار داشت تا قبل ازپایان دهه 2020 این پروژه عملی شود.

اینترجلیو زوند: در آتش خورشید!

اینترجلیوزوند طرحی برای مطالعه نزدیک خورشید است. محققان در پی ساخت محافظ حرارتی هستند که بتواند ازتجهیزات این فضاپیما در برابر حرارت سوزان خورشید حفاظت کند و مانع از ذوب شدن پنل های خورشیدی آن شود. این فضاپیما به بررسی محیط اطراف خورشید خواهد پرداخت.

آیا این کار امکان پذیر است؟ این پروژه و ساخت چنین حفاظ حرارتی ،چالشی بزرگ پیش روی دنیای مهندسی است. محققان این پروژه مجبورند تا چند سال بعد از 2025 کار را به اتمام برسانند درحالی آنان می گویند حداقل تا اوایل 2030 به زمان نیاز خواهند داشت.