هفته گذشته روشنایی ماه مانع رصد ما میشد ولی این هفته روز به روز شرایط رصدی بهتری را پیش رو خواهیم داشت. پس از روزهای پایانی تابستان میتوانیم به نحو احسن استفاده کنیم !
ابرنواختر کهکشان M101 هنوز هم در حداکثر درخشندگی خود است. ابرنواختر 2011fe که سه هفته پیش در کهکشان M101 به وقوع پیوسته است، تا قدر 9/9 رسید و به مدت یک هفته با همان قدر درخشید. در حال حاضر ابرنواختر علائمی از کم نورشدن را نشان میدهد.
این ابرنواختر درخشانترین ابرنواختری است که در 3 دهه اخیر از عرضهای میانی نیمکره شمالی قابل رویت است و یه راحتی توسط تلسکوپ 3 یا 4 اینچی قابل رویت است. اگرچه این ابرنواختر شبیه یک ستاره معمولی است ولی حداقل 1000 بار دورتر از هر ستارهای است که در تلسکوپهای آماتوری از نیمکره شمالی قابل رصد است.
برای رصد این کهکشان ابتدا صورت فلکی مشهور دب اکبر، مخصوصا قسمت ملاقه آن، را بعد از غروب خورشید در شمال شرق آسمان بیابید. این کهکشان بالای ۲ ستاره در انتهای دسته ملاقه (اتا و زتای دب اکبر) قرار دارد و این ۲ ستاره به همراه کهکشان یک مثلث را میسازند.
دوشنبه 28 شهریور
به تدریج با تاریک شدن آسمان، به بالای سرتان نگاه کنید تا 3 ستاره درخشان مثلث تابستانی را ببینید. نسر واقع در صورتفلکی شلیاق، نسر طایر در صورتفلکی عقاب و دنب در صورتفلکی دجاجه قرار دارد. دنب دم صورتفلکی دجاجه و بتای دجاجه در سر آن قرار دارد. با تلسکوپ بتای دجاجه یک ستاره دوتایی است که به رنگ طلایی و آبی درخشان میدرخشند.
مثلث تابستانی تنها شکل هندسی آسمان پاییز نیست. در سمت شرق مثلث تابستانی، چهار ستاره قسمت اصلی صورتفلکی اسب بالدار دیده میشود. منجمان آماتور این 4 ضلعی ستارهای را مربع بزرگ مینامند و این بهترین راهی است که میتوانید اسب مشهور و افسانهای را بیابید.
سهشنبه 29 شهریور
امشب ماه به تربیع آخر میرسد. در این وضعیت خورشید از دیدگاه ما در زمین، 50 درصد ماه را روشن میکند. چون ماه وضعیت بدر را سپری کرده است و به حالت ماه نو خواهد رسید، خط فاصل ( خطی که قسمت تاریک و روشن سطح ماه را جدا میکند) نشان میدهد که غروب خورشید در کجا اتفاق میافتد و در روزهای نزدیک ماه بدر، یعنی وقتی ماه در تربیع اول است خط فاصل نشان میدهد که طلوع خورشید در چه قسمتی از همسایه نزدیک ما اتفاق میافتد.
چهارشنبه 30 شهریور
دوربین دوچشمی و یک آسمان صاف در قسمت جنوبی آسمان، تمام آن امکاناتی است که شما برای رصد سیارک وستا نیاز دارید. از امشب تا هفته بعد، وستا در 1 درجهای جنوبغرب ستاره سای با قدر 4 قرار دارد. وستا حدودا با قدر 6/9 میدرخشد، خوشبختانه تا هفته بعد هیچ جرم درخشانی نزدیک سای جدی نیست و این کار را برای یافتن وستا راحتتر کرده است. حرکت آهسته وستا در پسزمینه ستارهها این اجازه را به شما میدهد تا آن را شب به شب یا هفته به هفته دنبال کنید. فضاپیمای سپیدهدم ناسا در حال حاضر به دور وستا در حال گردش است و تا به حال عکسهای جالبی از این سنگ فضایی را به زمین فرستاده است.
پنجشنبه 31 شهریور
فردا 165امین سالگرد کشف نپتون است (در سال 1846 کشف شد). پس بهتر است در مورد دورترین سیاره بحث کنیم. امشب نپتون در بیشتر از 30 درجهای از افق جنوبشرقی ارتفاع دارد و کمی قبل از نیمه شب در بیشترین ارتفاع قرار میگیرد. با دوربیندوچشمی میتوانید در یک میدان دید نپتون را با ستاره یوتا دلوی با قدر 4 و ستاره 38 دلو با قدر 5 رصد کنید. نپتون با قدر 7/8 از هر دو ستاره کمنورتر دیده میشود. از داخل تلسکوپ قرص آبی نپتون قطری برابر 2/3 ثانیه قوسی دارد.
جمعه 1 مهر
امروز آغاز اعتدال پاییزی است. این رویداد نشاندهنده آغاز فصل پاییز در نیمکره شمالی و آغاز بهار در نیمکره جنوبی است. از نظر ستارهشناسی، این رویداد لحظهای است که خورشید هنگام عبور روی دایرهالبروج به طرف جنوب استوای سماوی را قطع میکند (استوای سماوی تصویری از استوای زمین روی کره سماوی است). در این تاریخ طول روز و شب برابر است یعنی 12 ساعت.
موقعیت سیارات
عطارد (حدودا با قدر 1/5)
عطارد 30 دقیقه قبل از طلوع خورشید در ارتفاع کمی در شرق دیده میشود که با استفاده از دوربیندوچشمی میتوانید به راحتی آن را بیابید. عطارد خیلی پایینتر در سمت چپ مریخ قرار دارد. عطارد را با قلبالاسد اشتباه نگیرید. قلبالاسد بالاتر از عطارد و در سمت راست آن است.
زهره ( با قدر 3/9-)
بالاخره زهره هم وارد آسمان شب شد و 15 دقیقه بعد از غروب خورشید در افق غربی دیده میشود البته با استفاده از دوربین دوچشمی به راحتی میتوانید آن را رصد کنید. اگر بتوانید آن را رصد کنید فرد خوششانسی هستید چون دیدن آن نسبت به موقعی که از افق غربی خیلی بالاتر آمده است، بسیار سخت است.
مریخ ( با قدر 1/3، در حال عبور از صورتفلکی جوزا به صورتفلکی سرطان)
چند ساعت بعد از نیمهشب مریخ از شرق طلوع کرده و قبل از روشن شدن آسمان در ارتفاع خوبی در شرق آسمان دیده میشود. مریخ پایینتر از آلفا و بتای صورتفلکی جوزا قرار دارد. دورتر از مریخ در سمت راست آن، شعرای شامی (آلفای صورتفلکی کلباصغر) و کمی دورتر در سمت راست شعرای شامی، شعرای یمانی (آلفای صورتفلکی کلباکبر) میدرخشد. مریخ از داخل تلسکوپ 5 ثانیه قوسی قطر دارد.
مشتری ( با قدر 2/8-، در جنوب صورتفلکی حمل)
دراوایل شب بعد از تاریک شدن آسمان از شرق – شمالشرق طلوع میکند. قبل از طلوع خورشید، مشتری در جنوب در ارتفاع بیشتری میدرخشد و این موضوع باعث شده تا موقعیت خوبی برای رصد آن با تلسکوپ باشد. از داخل تلسکوپ مشتری قطری برابر 47 ثانیه قوسی دارد.
زحل ( با قدر 0/9)
زحل در حال خداحافظی با این فصل است. درست بعد از غروب خورشید با دوربیندوچشمی به دنبال آن باشید. ( بالاتر سمت چپ زهره). در 8 درجهای سمت چپ زحل یار این چندماهش، سماکاعزل میدرخشد.
اورانوس ( با قدر 5/7، در صورتفلکی حوت)
نپتون ( با قدر 7/8، در صورتفلکی دلو)
(توضیحات لازم در 31 شهریور)
منابع
نویسنده: هانیه امیری