ابرنواختر کهکشان M101 هنوز هم در حداکثر درخشندگی خود است. ابرنواختر ۲۰۱۱fe که سه هفته پیش در کهکشان M101 به وقوع پیوسته است، تا قدر ۹/۹ رسید و به مدت یک هفته با همان قدر درخشید و در 7 مهر با قدر 10/9 درخشید. در حال حاضر ابرنواختر علائمی از کم نورشدن را نشان می‌دهد.
برای رصد این کهکشان ابتدا صورت فلکی مشهور دب اکبر، مخصوصا قسمت ملاقه آن، را بعد از غروب خورشید در شمال شرق آسمان بیابید. این کهکشان بالای ۲ ستاره در انتهای دسته ملاقه (اتا و زتای دب اکبر) قرار دارد و این ۲ ستاره به همراه کهکشان یک مثلث را می‌سازند.
این ابرنواختر درخشان‌ترین ابرنواختری است که در ۳ دهه اخیر از عرض‌های میانی نیمکره شمالی قابل رویت است و یه راحتی توسط تلسکوپ 4یا 6 اینچی قابل رویت است. اگرچه این ابرنواختر شبیه یک ستاره معمولی است ولی حداقل ۱۰۰۰ بار دورتر از هر ستاره‌ای است که در تلسکوپ‌های آماتوری از نیمکره شمالی قابل رصد است.
یک‌شنبه 10 مهر
- دنباله‌دار گاراد این هفته نیز درخشان‌ترین دنباله‌دار آسمان است. این دنباله‌دار با قدر 7 به سمت غرب یعنی به سمت جنوب‌شرقی صورت‌فلکی جاثی حرکت می‌کند و در 12 مهر از 2 درجه‌ای جنوب ستاره 96 جاثی با قدر 5 خواهد گذشت. این دنباله‌دار را بعد از تاریک شدن آسمان در غرب و در ارتفاع بالایی می‌توانید بیابید.
دوشنبه 11 مهر
- وقتی خورشید غروب می‌کند تقریبا نصف ماه در جنوب آسمان و در یک‌سوم مسیر از افق جنوبی تا سمت‌الراس دیده می‌شود. به تدریج با تاریک شدن آسمان، قمر ما در شمال ستاره‌های صورت‌فلکی قوس مخصوصا در بالای قسمت قوری قوس نمایان می‌شود.
سهشنبه 12 مهر
- امشب 3 دهانه شاخص سطح ماه قابل مشاهده است. 3 دهانه باشکوه بطلمیوس(Ptolemaeus)، آلفونسوس(Alphonsus) و آرزاشل(Arzachel) هستند. بطلمیوس درست در جنوب خط استوای ماه قرار دارد و بطلمیوس با قطر 153 کیلومتر بزرگ‌ترین دهانه در میان این 3 دهانه است. درست در جنوب بطلمیوس، آلفونسوس دیده می‌شود که ظاهر آن کوچکتر از همسایه شمالی خود است اما شامل یک قله مرکزی است. آرزاشل جوان‌ترین دهانه از بین این 3 دهانه است و کمی دورتر در جنوب آن‌ها قرار دارد. جوانی آن به دلیل تیز بودن کناره‌های آن است.
چهارشنبه 13 مهر
- امشب در سمت راست ماه و کمی بالاتر از آن، به دنبال آلفا و بتای صورت‌فلکی جدی باشید. با دوربین‌دوچشمی به راحتی می‌توانید آلفای جدی را به صورت دو ستاره ببینید جون یک ستاره دوتایی است. بتای جدی (نزدیک‌تر به ماه) نیز یک ستاره دوتایی است ولی همدم او به راحتی قابل مشاهده نیست.
پنج‌شنبه 14 مهر
- امشب فرصت خوبی است تا ابزار رصدی خود را به سمت سیارک سرس نشانه بگیرید. این جرم آسمانی با قدر 8 در کمتر از یک درجه‌ای جنوب ستاره 106 دلو با قدر 5 دیده می‌شود. این ستاره راهنمای خوبی برای یافتن بزرگ‌ترین سیارک منظومه‌شمسی است. این ناحیه در ارتفاع بالایی در جنوب آسمان قابل رصد است.
جمعه 15 مهر
- صورت‌فلکی مشهور زمستان در حوالی نیمه‌شب از شرق طلوع می‌کند. ابط‌الجوزای قرمز رنگ در سمت چپ سه ستاره کمربند شکارچی و رجل‌الجبار آبی – سفید در سمت راستکمربند دیده می‌شود. جبار قبل از طلوع خورشید بالاتر آمده در صورتی که چرخیده است طوری که ابط‌الجوزا بالاتر از کمربند در سمت چپ آن و رجل‌الجبار پایین‌تر از کمربند در سمت راست آن قرار دارد.
شنبه 16 مهر
- امشب بارش شهابی اژدهایی در اوج فعالیت خود است و کانون بارش نزدیک سر اژدها است. امسال ممکن است افزایشی در فعالیت این بارش دیده شود به خاطر اینکه دنباله‌دار منشا این بارش – دنباله‌دار جیاکوبینی – زینر 21P/ – در بهمن ماه 1390 به حضیض خورشیدی خواهد رسید. متاسفانه اوج فعالیت این بارش مثل بارش برساووشی سه روز قبل از ماه کامل رخ خواهد داد بنابراسن طوری قرار گیرید که ماه پشت سر شما باشد تا بتوانید شهاب‌های این بارش را از دست ندهید.
یک‌شنبه 17 مهر
- مشتری درخشان حدودا ساعت 7:30 p.m. طلوع می‌کند و بعد از نیمه‌شب در ارتفاع بالایی در جنوب آسمان با قدر 2/9- می‌درخشد که امشب درخشنده‌ارین جرم آسمان به جز ماه است.
موقعیت سیارات
- عطارد در روشنایی خورشید ناپدید شده‌است.
- زهره ( با قدر 3/9-)
زهره 15 دقیقه بعد از غروب خورشید در افق غربی دیده می‌شود البته با استفاده از دوربین دوچشمی به راحتی می‌توانید آن را رصد کنید. اگر بتوانید آن را رصد کنید فرد خوش‌شانسی هستید چون دیدن آن نسبت به موقعی که از افق غربی خیلی بالاتر آمده است، بسیار سخت است. زحا کم‌نور نیز در سمت راست زهره دیده می‌شود.
- مریخ ( با قدر ۱/۳، در صورت‌فلکی سرطان)
چند ساعت بعد از نیمه‌شب مریخ از شرق طلوع کرده و قبل از روشن شدن آسمان در ارتفاع خوبی در شرق آسمان دیده می‌شود. مریخ پایین‌تر از آلفا و بتای صورت‌فلکی جوزا قرار دارد. دورتر از مریخ در سمت راست آن، شعرای شامی (آلفای صورت‌فلکی کلب‌اصغر) و کمی دورتر در سمت راست شعرای شامی، شعرای یمانی (آلفای صورت‌فلکی کلب‌اکبر) می‌درخشد. مریخ از داخل تلسکوپ ۵ ثانیه قوسی قطر دارد.
- مشتری ( با قدر 2/9-، در جنوب صورت‌فلکی حمل)
دراوایل شب بعد از تاریک شدن آسمان از شرق – شمال‌شرق طلوع می‌کند. قبل از طلوع خورشید، مشتری در جنوب در ارتفاع بیشتری می‌درخشد و این موضوع باعث شده تا موقعیت خوبی برای رصد آن با تلسکوپ باشد. از داخل تلسکوپ مشتری قطری برابر48 ثانیه قوسی دارد چون در 6 آبان به حالت مقابله خود خواهد رسید و قطر آن از پشت تلسکوپ کمی بیشتر شده است.
- اورانوس ( با قدر ۵/۷، در صورت‌فلکی حوت)
- نپتون ( با قدر ۷/۸، در صورت‌فلکی دلو)
منابع:
نویسنده: هانیه امیری
