شب‌ها که به آسمان نگاه می کنید، گاه به گاه ممکن است خطوط روشنی را ببینید که همچون تیر در آسمان ظاهرشده و بعد از چند ثانیه ناپدید می‌گردند. به این پدیده‌ها در اصطلاح تک شهاب یا shoting stars (ستاره‌های رها شده) می‌گویند. اما در برخی از شب‌ها تعداد شهاب‌ها به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش می‌یابد و ممکن است بیش ازصد شهاب را درآسمان مشاهده کنید. در این صورت به این پدیده شهاب باران می‌گویند.
درشب‌های معینی ازسال، زمین در مدار خود ازمیان توده‌ای ازذرات جامد عبور می‌کند و برخورد این ذرات با جو زمین و سوختن آنها، خطوطی نورانی را در آسمان پدید می آورد و شهابباران رخ می‌دهد.
منشا بسیاری از این ذرات، دنباله‌دارها و یا سیارک‌ها هستند. رگبارهای شهابی را براساس نام صورت فلکی که کانون بارش در آن قراردارد نام گذاری می کنند. رگبارشهابی برساووشی ازصورت فلکی برساووش و رگبار جوزایی ازصورت فلکی جوزا و… .
شهاب‌ها رنگ‌های متفاوتی دارند. رنگ هر شهاب نشان دهنده‌ی رنگ عنصری است که در هنگام ورود این سنگ آسمانی به اتمسفر زمین بیش ازهمه یونیزه شده است.
بارش رُبعی
آیا تا به حال نام صورت‌فلکی رُبع را شنیده‌اید؟ صورت‌فلکی که امروزه از آن فقط به عنوان کانون یک بارش شهابی یاد می‌شود. این صورت‌فلکی مهجور، که امروزه دیگر در لیست صور فلکی نیست، در محدوده‌ای بین صورت‌های فلکی عوا و دب اکبر قرار دارد.
تیر شهاب ربعی ، دامغان ـ عکاس بابک امین تفرشی
بارش شهابی رُبعی سومین بارش بزرگ سال می‌باشد. بازه فعالیت این شهاب باران هر ساله از٧ تا ٢٢ دی ماه می‌باشد. اوج این بارش ساعت 19:30 به وقت جهانی (13 دی ماه ساعت 11 شب به وقت ایران) می‌باشد. حداکثر تعداد شهاب هایی که می‌توان در زمان اوج بارش و دربهترین حالت رصدی مشاهده کرد 120 شهاب در ساعت اعلام شده است. بهترین تاریخ برای رصد این بارش 13 ، 14 و15 دی ماه ذکر شده است.
منطقه بارش ربعی در آسمان حدود 10 درجه شمالی ستاره بتا گاوران است که در سر صورت فلکی گاوران قرار دارد. کانون بارش بامداد 14 دی و ازسمت شمال شرق آسمان بالا می‌آید و هرچه به صبح نزدیک‌تر شویم تعداد شهاب‌هایی که می‌توان رویت کرد افزایش می‌یابد.
منشاءاین بارش، سیارک 2003EH می‌باشد که درگذشته یک دنباله دار بود و درحال حاضریک دنباله دارخاموش است. این سیارک که از جنس یخ و سنگ است و قطری برابر چند کیلومتر دارد، در سال میلادی توسط سازمان فضایی آمریکا (ناسا) شناسایی شد. تعدادشهاب ها 60 تا 200 شهاب درساعت می‌باشد و سرعتشان 41 کیلومتر در ساعت است. شهاب های ربعی سرعت نسبتاً کمی دارند و درخشان ترین آنها به رنگ آبی، زرد و مایل به سبز ظهور می‌کند
برای رصد شهابباران به هیچ ابزار رصدی احتیاج ندارید. فقط به آسمانی صاف و به دور از آلودگی نوری شهرها نیاز دارید تا بتوانید شهاب‌های بیشتری را رصد کنید. البته باتوجه به وضعیت بد جوی در تبریز، رویت این تعداد شهاب در شهر به آسانی امکان‌پذیر نخواهد بود و اگر خوش شانس باشید و از سرما و بی‌خوابی هراسی نداشته باشید، شاید بتوانید در هر ساعت ده شهاب را رویت کنید!
گاهی به آسمان نگاه کنید و ازتماشای آن لذت ببرید….
نویسنده: مریم فخیمی
منبع : IMO
