در 21 تیر ماه سال 1390، نپتون به همان محل در فضا جایی که نزدیک به 165 سال پیش کشف شده بود، وارد شده است. برای گرامیداشت این رویداد، تلسکوپ فضایی هابل ناسا این عکس ها را از سیاره غول پیکر سبز – آبی گرفته است.
نپتون دورترین سیاره بزرگ در منظومه شمسی ماست. ستاره شناس آلمانی یوهان گاله این سیاره را در 23 سپتامبر 1846 کشف کرد. در آن زمان، این کشف، اندازه شناخته شده منظومه شمسی را دو برابر کرد. سیاره 4.5 میلیارد کیلومتر دورتر از خورشید است و 30 مرتبه دورتر از فاصله‌ی زمین تا خورشید است. نپتون تحت جاذبه ضعیف خورشید در آن فاصله دور، به سختی روی مدار بزرگش حرکت می‌کند و به آرامی حرکت انتقالی را تقریبا هر 165 سال یکبار کامل می کند.
4 تصویر هابل با دوربین میدان گسترده 3 ، در 4 و 5 تیر در طی چرخش 16 ساعته سیاره (حرکت وضعی) گرفته شده است. تصاویر در فواصل زمانی حدود 4 ساعت برداشته شده‌اند. این تصاویر ابرهای مرتفع در نیمکره شمالی و جنوبی را آشکار می‌کنند. ابرها از کریستال‌های یخ متان تشکیل شده‌اند.
این سیاره غول پیکر فصل‌هایی شبیه فصل‌های زمینی را تجربه می‌کند، دلیل آن این است که نپتون 29 درجه نسبت به دایره البروج کج شده است شبیه زمین که 23 درجه کجی دارد. در عوض هر یک از فصل‌های نپتون به جای چند ماه، حدود 40 سال طول می‌کشد.
تصاویر نشان می‌دهند که نپتون ابرهای زیادی نسبت به چند سال قبل که ابرها در نیمکره جنوبی بودند، دارد. تصاویر هابل آشکار می‌کنند که فعالیت ابرها به نیمکره شمالی منتقل می‌شوند. در حال حاضر اوایل تابستان در نیمکره جنوبی و زمستان در نیمکره شمالی است.
در تصاویر هابل، جذب نور قرمز توسط متان در جو نپتون موجب رنگ آبی متمایز این سیاره می‌شود. ابرها صورتی روشن هستند چون آن‌ها منعکس کننده نور نزدیک به مادون قرمز هستند.
نوار تیره و کم فروغی در نزدیکی قسمت پایین نیمکره جنوبی، احتمالا ناشی از کاهشی در مه رقیق جو است که نور آبی را پراکنده می‌کند. نوار توسط سفینه ویجر 2 ناسا در سال 1989 تصویربرداری شده است و ممکن است به گردش پیرا قطبی ایجاد شده توسط بادهای پرسرعت در آن منطقه مربوط باشد.
اختلاف دمای زیاد بین منبع گرمای درونی قوی نپتون و ابرهای مرتفع آن با دمای حدود منفی 162 درجه سلسیوس، احتمالا باعث بی ثباتی‌های جوی می شود که عامل ایجاد تغییرات شدید آب و هوایی هستند.
نپتون تاریخ بسیار جالبی دارد. اورانوس بود که ستاره شناسان را به نپتون کشانید. اورانوس، هفتمین سیاره از خورشید، همسایه‌ی درونی نپتون است. منجم انگلیسی ویلیام هرشل و خواهرش کارولین در سال 1781، 55 سال قبل از اینکه نپتون تشخیص داده شود، اورانوس را یافتند. مدت کوتاهی پس از کشف، هرشل متوجه شد که مدار اورانوس با پیش بینی‌های نظریه گرانش نیوتون مطابقت ندارد. با مطالعه اورانوس در سال 1821، منجم فرانسوی Alexis Bouvard بر این باور بود که سیاره‌ی دیگری، این سیاره‌ی غول پیکر را می‌کشد و حرکت آن را تغییر می‌دهد.
20 سال بعد، لو وریر (Urbain Le Verrier) فرانسوی و جان آدامز (John Couch Adams) انگلیسی که ریاضیدان و ستاره شناس بودند، مستقل از یکدیگر موقعیت سیاره مرموز را پیش بینی کردند با اندازه گیری اینکه چگونه گرانش یک جسم فرضی نامرئی می‌تواند به مسیر اورانوس تاثیر بگذارد. لو وریر یادداشتی را در قالب توضیحاتش در مورد مکان پیش بینی شده‌ی سیاره جدید به منجم آلمانی یوهان گرتفرید گاله Johann Gottfried Galle در رصدخانه برلین فرستاد. در طی دو شب در سال 1846، گاله نپتون را به عنوان یک سیاره شناسایی کرد و کمتر از یک درجه با محلی که لو وریر پیش بینی کرده بود تفاوت داشت. این کشف، موفقیت بزرگی برای نظریه گرانش نیوتون تلقی می‌شد.
گاله اولین فردی نبود که نپتون را دید. در دسامبر 1612، موقعی که گالیله مشتری و اقمارش را با تلسکوپ دستی خود رصد می‌کرد، نپتون را در دفترچه‌اش ثبت کرد ولی به عنوان یک ستاره. بیشتر از یک ماه بعد، در ژانویه 1613، او اشاره کرد که “ستاره” به نظر می‌رسد که نسبت به ستاره‌های دیگر نقل مکان کرده است. اما گالیله هیچ وقت نپتون را به عنوان سیاره شناسایی نکرد و ظاهرا رصد‌ها را پیگیری نکرد، بنابراین او نتوانست با این کشف معروف شود.
نپتون با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست، ولی ممکن است در دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک دیده شود. اکنون نپتون را می توان در صورت فلکی دلو در نزدیکی مرز صورت فلکی جدی یافت.
سیارات هم جرم نپتون که به دور ستارگان دیگر می‌گردند، ممکن است در کهکشان راه شیری ما عادی باشد. ماموریت کپلر ناسا در سال 2009 پرتاپ شد تا سیارات با جرم زمین را جستجو کند. به طور فزاینده‌ای سیارات فراخوشیدی کوچکتری یافت و بسیاری از سیارات یافت شده، هم اندازه نپتون بودند.
نویسنده: هانیه امیری
