بشر از زمانی که پا بر زمین نهاد چشم به آسمان دوخته بود. بیم و امیدش را به گنبد قیرگون بالای سر بسته بود. از بین‌النهرین تا روم و یونان، از شرق دور تا میان بومیان آمریکا از ساحران مصری و مُغان تا اخترشناسان مسلمان و ایرانی همه در پی شناخت گیتی بودند. در این میان نقش منجمان مسلمان در پیشرفت این دانش ژرف و هیجان‌انگیز غیر قابل انکار است. اگر علاقمندید با منجمان ایرانی و غیر ایرانی آشنا شوید پنجشنبه‌ها به سایت آیاز مراجعه کنید.
امروز با ابوریحان بیرونی آشنا می‌شوید.
- ابوریحان بیرونی
- ۱۰۴۸_ ۹۷۳ میلادی
بیرونی را بسیاری علامه دهر ایرانی قرن چهارم و پنجم هجری قمری می دانند که علاوه بر ستاره شناسی در ریاضی، فیزیک، فلسفه،تاریخ، طب و داروسازی نیز دانش کسب کرده و در اثر سفرهای بسیار فردی جهان دیده بود. بیرونی در خوارزم به دنیا آمد که آن زمان در قلمرو سامانیان و امروز در خاک ازبکستان است.
بیرونی را برخی استاد جاوید خوانده اند و نام بیرونی بر دانشگاه ها، کتابخانه ها و مراکز علمی و فرهنگی در گوشه و کنار جهان دیده می شود.
او گردش روزانه و سالانه ی خورشید در آسمان، چرخش محوری زمین، جهات جغرافیایی، عرض جغرافیایی خوارزم و قطر کره زمین را در کارهای خود به دقت بررسی و محاسبه کرد.
خورشید گرفتگی کلی سال ۱۰۱۹ میلادی را در کوه های لغمان ( افغانستان کنونی) و ماه گرفتگی کلی همان سال را در غزنه رصد و ثبت کرد. حتی برای مشاهده خورشید گرفتگی ابزاری نو آورانه ساخت.
۱۴۶ کتاب و رساله از او بر جای مانده است که مهم ترین آنها کتاب التفهیم در زمینه ریاضیات و نجوم آثار الباقیه در زمینه تاریخ و جغرافیا و قانون مسعودی استکه دانش نامه ای به نام مسعود غزنوی حاکم وقت و حامی فعالیت های اوست. کتابی درباره تاریخ، جغرافیا و فرهنگ هندوستان نیز از او مانده است. بیرونی معاصر ابوعلی سینا بود و با او مکاتبه و تبادل نظر داشت.
دهانه ای بر سطح ماه به نام بیرونی است.
طراحی: الناز بزرگ‌زاده
گردآوری: مریم پرتوی‌نژادی
