آسمان پر از ستاره است
لحظه ، لحظه ی نظاره است
شب، زمان کاوشی دوباره است*فصل گرم و پربرکت تابستان را پشت سر نهادیم. عبورخورشید از نقطه اعتدال پاییزی نشانگر آغاز پاییز هزار رنگ و پرباران است. با شروع هرفصل یک آسمان جدید به سراغمان می آید. اگرچه آسمان شبهای پاییز ستارگان کم نوری در دل خود جای داده است اما مناظر زیبایی دارد که منتظر چشمان جستجوگر است. صور فلکی جدی، حوت، دلو، نهنگ و رودخانه از نشانه های یک فصل بارانی و نویدگر آغاز پاییز هستند.
مفهوم اعتدال پاییزی
اعتدال پاییزی در ستاره‌شناسی به لحظه‌ای گفته می‌شود که خورشید از صفحه استوای زمین می‌گذرد و به سمت جنوب آسمان می‌رود. اعتدال پائیزی یکی از دو اعتدالی است که در هر سال رخ می‌دهد (اعتدال دیگر اعتدال بهاری است ). اعتدال پائیزی در نیمکره شمالی هم‌زمان با آغاز فصل پائیز در این نیمکره است و برابر است با اعتدال بهاری در نیمکره جنوبی که هم‌زمان با آغاز فصل بهار در این نیمکره است.
در اعتدال پاییزی خورشید به طور مستقیم در شرق طلوع می‌کند و به طور مستقیم در غرب غروب می‌کند. در روزهای پیش از اعتدال پاییزی خورشید هر روز بیشتر و بیشتر به سمت شمال طلوع و غروب می‌کند و پس از اعتدال پاییزی خورشید بیشتر و بیشتر به سمت جنوب طلوع و غروب می‌کند.
نگاهی به صور فلکی پاییزی
مثلث تابستانی که پیشتر درباره آن گفته شده با بی رغبتی از سمت غرب در حال ترک آسمان است. مربع بزرگ یا اسب بالدار که نماد آغاز پاییز است از سمت غرب وارد آسمان می شود.
صورت فلکی ذات‌الکرسی بهترین نقطه شروع برای یافتن ستارگان در پاییز است. این پیکر آسمانی به شکل یک دبلیو بزرگ بر نیمه شمالی آسمان تکیه زده است و پنج ستاره اصلی و نسبتا روشن دارد که به راحتی در آسمان دیده می شوند.
چهار ستاره اسب بالدار یا فرس اعظم پایینتر از ستارگان ذات الکرسی قرار دارند. صورت فلکی آندرومدا (زن برزنجیر) از یکی از گوشه های فرس اعظم بدان چسبیده است. کهکشان آندرومدا داخل همین صورت فلکی در حدود 1000 سال پیش توسط یک منجم ایرانی به نام عبدالرحمن صوفی کشف شد. این کهکشان نزدیکترین کهکشان به راه شیری است. زمانی که شما به کهکشان آندرومدا نگاه می کنید در واقع به دورترین جسمی که می توان با چشم غیر مسلح دید، چشم دوخته اید. نور ستارگان این کهکشان بعد از طی سفری بیش از دو میلیون سال به چشمان ما می رسد.
رویدادهای رصدی مهر ماه
6 مهر : **ماه گرفتگی کلی -4:37
6 مهر : ماه بدر – 6:22
9 مهر: گذر ماه از کنار خوشه پروین – شرق آسمان –21:30
10 مهر : مقارنه ماه و ستاره سرخ فام چشم گاو یا الدبران- شرق آسمان – 23:30
11 مهر : درخشش ماهواره ایریدیم 19:28
12مهر: گذر ایستگاه فضایی بین المللی از آسمان تبریز. 19:07 الی 19:14
13 مهر: تربیع دوم ماه -00:36
14 مهر : گذر ایستگاه فضایی از آسمان تبریز 19 الی 19:06
16 مهر : همنشینی ماه ، زهره و مشتری – شرق آسمان-5:00 (این هم نشینی سه روز ادامه دارد)
16 مهر : درخشش ماهواره ایریدیم 18:08
19 مهر : مقارنه ماه و عطارد – شرق آسمان- 5:15
22 مهر : هلال ماه نو در شامگاه چهارشنبه در سراسر کشور با چشم غیر مسلح قابل رویت است.
24 مهر: مقارنه بسیار نزدیک و زیبای هلال ماه و زحل – جنوب غرب آسمان-18:50
25 مهر: گذر ماه از کنار ستاره قلب العقرب – جنوب غرب آسمان-18:40
26 مهر : مقارنه مریخ ومشتری – شرق آسمان – 3:45
29 مهر : گذر ایستگاه فضایی بین المللی از آسمان تبریز 18:47 الی 18:52
وضعیت سیارات
سیارات زهره ، مریخ و مشتری ساعاتی بعد از نیمه شب درافق شرق آسمان قابل رویت هستند. در این میان سیاره درخشان زهره پیش ازدو سیاره دیگر در آسمان ارتفاع می گیرد.مریخ سرخ فام و مشتری زرد رنگ نیز آرام آرام در پی زهره وارد آسمان می شوند.سیاره زحل نیز تا ساعاتی بعد از غروب درجنوب آسمان قابل رصد است.
*بخشی از سروده شهرام زمانی
**شورای مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در اطلاعیه‌ای درباره ماه‌گرفتگی کلی دوشنبه 6 مهر امسال اعلام کرد: ورود لبه ماه به سایه زمین در ساعت 4 و 37 دقیقه بامداد دوشنبه 6 مهر 1394، رخ می‌دهد. در ساعت 5 و 41 دقیقه، سایه زمین تمام قرص ماه را می‌پوشاند و ماه‌گرفتگی کلی آغاز می‌شود، در ساعت 6 و 53 دقیقه ماه‌گرفتگی کلی تمام شده و ماه شروع به خروج از سایه (باز شدن) می‌کند.
پایان ماه‌گرفتگی در ساعت 7 و 57 دقیقه اتفاق می‌افتد. این ماه‌گرفتگی در سراسر ایران قابل رویت است اما پایان گرفتگی در هیچ نقطه‌ای از ایران دیده نمی‌شود. همچنین در مناطق شرقی ایران، قبل از آغاز گرفتگی کلی، ماه غروب می‌کند.
این گرفتگی غیر از شرق آسیا و بخش‌هایی از آسیای میانه، اقیانوسیه و بخش کوچکی از آلاسکا در تمام دنیا قابل رویت است.
نویسنده: مریم فخیمی
