دانش هوافضا با بهره گیری از تمامی علوم جهت اعتلای کیفیت زندگی و ارضای کنجکاوی بی انتهای بشر مسیری جدید رو به سوی آینده گشوده و به عنوان دانشی نوین، ذهن هر دانش پژوهی را به خود مشغول میسازد.
انجمن نجوم آیاز تبریز نیز با حدود یک دهه سابقه ی علمی در نجوم آماتوری ازجمله اولین مراکز غیر دولتی است که ضرورت کار در مورد این علم را درک کرده و با اتکا به دانش جوانان بومی توانسته کارگروهی با همین نام تاسیس کند. که اصلی ترین هدف آن ترویج دانش هوافضا در بین اعضا تعریف شده است. این کارگروه ضمن اجرای کلاسها و کارگاههای آموزشی در همین زمینه، برای ایجاد هیجان و علاقه و آشنایی اعضا با اصول و مقدمات اولیه پرواز، روز چهارشنبه 30 مرداد ماه 1392 دیداری علمی را از مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی شعبه تبریز و مرکز سینوپتیک فرودگاه بین المللی تبریز ترتیب داد که با استقبال کم نظیر اعضا و علاقه مندان مواجه شد.
در این بازدید که تقریبا چهار ساعت به طول انجامید، اعضا ضمن آشنایی با امکانات و توانمندیهای مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی پاسخ سوالات علمی خود را به صورت مستقیم و رو در رو از معاونت عملیات این مجموعه کاپیتان اجتهادی دریافت نمودند.
بازدیدکنندگان پس از ورود به مجموعه در طول بازدید با توضیحات مسول مربوطه و تعریف چهار نیروی اصلی پرواز(برا، وزن، پیشران و پسا) با طرح کلی آیرودینامیک هواپیماها آشنا شده و ضمن شناخت اجزای اصلی، عملکرد سیستم های کنترلی هواپیماها را نیز فرا گرفتند.
بخش موتور دومین قسمت مهم هواپیما برای توضیح بود؛ که در این مجال نحوه کار موتورهای چهار زمانه ی نصب شده روی هواپیماهای سسنا 172 و بونانزا F33C موجود در بخش تعمیر و نگهداری مرکز برای علاقه مندان تشریح شد. از جمله سوخت مصرفی با اکتان 100 و سرب کم، خنک کاری به وسیله جریان هوا، روغن کاری، مرور انواع چک های ساعتی و در نهایت مقدار قدرت خروجی و عملکرد ملخ در تبدیل این قدرت به نیروی پیشران لازم باز هم با استفاده از اصل برنولی در بوجود آوردن فشار نسبی کم در جلو و البته قانون سوم نیوتن.
سیستم های ناوبری و ارتباطی هواپیما سومین بخش جالب و البته بسیار جذاب بازدید بود که در طی آن اعضا با نحوه کار آنها آشنا شدند، از جمله سیستم دریافت اطلاعات خودکار فرودگاه تبریز(ATIS) با فرکانس127.000MHZ که اطلاعات دریافتی از مرکز هواشناسی فرودگاه تبریز را به صورت خودکار هر یک ساعت مخابره میکند. پس از توضیح در مورد کارایی این پیام برای انجام ایمن پرواز نوبت سیستم های کمک ناوبری همچون (VOR(VHF Omni directional Range و ADF(Automatic Direction (Finder بود تا سوژه ی توضیحات استاد خلبان باشند. VOR همانطور که از نامش نیز پیداست، سیستمی است که با استفاده از پرتوهای ساطع شده از فرستنده های ناوبری زمینی(در تک تک 360 درجه) خطوطی مستقیم را از مبدا تا مقصد رسم میکند و هواپیما میتواند با دریافت این پرتوها بوسیله ی آنتن و پردازش آنها توسط گیرنده، موقعیت خود را نسبت به مسیرهای مدنظر تعیین کند. ولی ADF که جزو قدیمی ترین سیستم های کمک ناوبری محسوب میشود، میتوان گفت که همان گیرنده ی رادیویی موجود در منزل شماست! با این تفاوت که توانایی شناسایی مکان فرستنده(NDB) و تعیین موقعیت هواپیما با اندازه گیری زاویه ی بین شمال مغناطیسی و مکان آنتن را بر عهده دارد.
فرستنده ی VOR-TACAN با قابلیت استفاده ی هواپیماهای نظامی و غیر نظامی
فرستنده ی رادیویی(NDB) پارما
البته سرعت سنج، ارتفاع سنج، سرعت سنج ارتفاعی، جهت نمای مغناطیسی و ژیروسکوپی، افق مصنوعی و نشاندهنده ی دور موتور دیگر ابزاری بودند که نحوه ی کار آنها به عنوان ابزار دقیق هواپیما به صورت مختصر توضیح داده شد.
در نهایت بازدیدکنندگان با توضیحاتی در مورد شباهتها، ارتباط و نکات مشترک هوانوردی و فضانوردی و البته اخذ پاسخ های کامل در مورد مراحل و سطوح آموزش خلبانی، کار خود را در این مرکز پایان داده و به سوی مرکز سینوپتیک حرکت کردند.
لازم به ذکر است که مرکز آموزش فنون و خدمات هوایی به عنوان بزرگترین و تنها مرکز دولتی آموزش هوانوردی در ایران کار خود را با نام باشگاه هوایی در سال 1318 شروع کرد و وظیفه ی تربیت خلبانان زبده ی نظامی و غیر نظامی را در تمامی سطوح علمی و با انواع وسایل پرنده برعهده گرفت.
مرکز سینوپتیک فرودگاه تبریز از جمله مراکز هواشناسی مستقر در فرودگاه های کشور است که وظیفه ی دریافت داده های هواشناختی، بررسی و پردازش و انتشار خروجی ها و پیش بینی های مناسب برای استفاده در زمینه ی هوانوردی را دارد.
در این مرکز اطلاعات مربوط به دما(خشک و مرطوب)، رطوبت نسبی، سرعت و جهت باد، تبخیر سطحی، باران سنج ها، اشعه نگار محیطی و اندازه گیری طول روز با استفاده از یک گوی بلورین، در هر نیم ساعت ثبت شده و تغییرات به صورت مستمر مخابره میگردد. دیگر ابزاری که توجه علاقه مندان را به خود جلب کرد بالون هواشناسی یا رادیوسوند(Radiosonde) بود که هر روز راس ساعت 00:00 بوقت گرینویج توسط یک بالون پرشده با گاز هلیوم یا هیدروژن به آسمان فرستاده شده و اطلاعات مربوط به فشار، دما، رطوبت نسبی، تشعشعات کیهانی و سرعت و جهت باد را در هر ارتفاع(تقریبا تا 30km) گزارش میکند.
اینجا در مورد رادیوسوند بیشتر بخوانید.
گزارش از محمدتقی امیرسام
گزارش تصویری از جعفر اسحقی و فرزین ایزددوست
گزیده ای از تصاویر بازدید از فرودگاه:
