رویداد روز نجوم ۱۴۰۴ در تبریز با استقبال گرم و پرشور شهروندان تبریز و علاقه‌مندان به نجوم برگزار شد.
دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، تبریز میزبان ویژه‌برنامه‌ای به مناسبت روز نجوم بود که به همت پژوهشکده فیزیک کاربردی و ستاره‌شناسی دانشگاه تبریز و همکاری ویژه انجمن نجوم آیاز برگزار شد.
هدف این برنامه ترویج مفاهیم نجوم و معرفی جنبه‌های جذاب این علم و ایجاد فضایی پر از یادگیری و هیجان برای بازدیدکنندگان بود.
غرفه‌های متنوع علمی و نجومی
این رویداد با برپایی غرفه‌های متنوعی از جمله تاریخ نجوم، منظومه شمسی، خورشید، ساختار و تحول ستارگان، کهکشان‌ها، کیهان‌شناسی، آسمان شب، آلودگی نوری، ابزارهای عکاسی و رصدی، زمین‌شناسی، پخش مستندهای علمی، رصد خورشید، ماه و اجرام منظومه شمسی، و فروش کتاب‌های علمی، بازدیدکنندگان را به سفری علمی دعوت کرد.
در بخش افلاک‌نما نیز بازدیدکنندگان به مدت ۲۰ دقیقه در فضایی علمی و جذاب با صورفلکی و کاربرد آن‌ها و جهت‌یابی آشنا شدند.
لحظات برجسته برنامه
دکتر معصومی همدانی و استاد هادی طباطبایی در بازدید از غرفه تاریخ نجوم، درباره دقت اعداد روی اسطرلاب پرس‌وجو کرد و توضیحات جالبی درباره اعداد هندی به کار رفته در اسطرلاب‌های ساخته شده توسط اعضای انجمن نجوم آیاز ارائه داد.
دکتر گمینی نیز از ۱۹ سال فعالیت پیوسته انجمن آیاز در ترویج نجوم قدردانی کرد.
دکتر معصومی همدانی و دکتر گمینی در محوطه ساعت آفتابی درباره اختلاف‌های زمانی بین وقت تهران و وقت محلی تبریز به گفتگو پرداختند.
یکی از اعضای نوجوان آیاز با ارائه‌ای جذاب درباره سیاره‌های مشتری و زحل، توجه همگان را جلب کرد و نشان داد که اشتیاق به نجوم محدود به سن خاصی نیست.
بسیاری از بازدیدکنندگان از شنیدن ویژگی‌های خورشید، که منشأ حیات ماست، متعجب شدند و از این اطلاعات لذت بردند.
با حضور در غرفه آسمان‌شب، برخی از شهروندان تصمیم گرفتند با مصرف صحیح برق به کاهش آلودگی نوری کمک کنند.
غرفه‌های کیهان‌شناسی و کهکشان‌ها با نمایش بزرگی عالم و ساختار پیچیده آن، توجه مخاطبان را به خود جلب کرد.
بازدیدکنندگان تصور می‌کردند که عکس‌ها و تصاویر نجومی که در فضای مجازی می‌بینند به سادگی ثبت شده‌اند، اما غرفه ابزار و عکاسی از آسمان شب خلاف این را برای آن‌ها اثبات کرد.
دانشجویان نیز از پیوندهای ممکن بین نجوم و رشته‌های تحصیلی خود آگاه شدند و خواستار همکاری و مطالعه بیشتر در این زمینه شدند.
از کوچک و بزرگ، همه برای اولین بار شهاب‌سنگ واقعی را که توسط تیم زمین‌شناسی دانشگاه تبریز به نمایش گذاشته شده بود، دیدند و با تعجب می‌پرسیدند: “این واقعاً از فضا آمده؟”
هیجان کودکان در رصد آسمان و مشاهده لکه‌های خورشیدی و چاله‌های ماه، شگفت‌زده‌شان کرد و کنجکاوانه، مسئولان بخش رصد را به گفتگو کشاندند. پاسخ‌های صبورانه رصدگران، تجربه‌ای به‌یادماندنی برای آن‌ها رقم زد.
رصد صورت‌های فلکی و نحوه حرکت آن‌ها در آسمان، نقش دیگری در ذهن مخاطبان ایجاد کرد.
در افلاک‌نمای پژوهشکده، مخاطبان با شنیدن داستان ابداع صور فلکی توسط اجدادمان، نحوه جهت‌یابی و کاربردهای صورفلکی در قدیم آشنا شدند.
صف طولانی کودکان و حتی والدینشان برای نقاشی نجومی روی دستشان، وصف‌ناپذیر بود. این نقاشی‌ها تا سال‌ها یادآور خاطرات این روز خواهد بود.
در بخشی از برنامه، بازدیدکنندگان با تلسکوپ قدیمی عکسهایی به یادگار ثبت کردند.
امید به آینده
ویژه‌برنامه روز نجوم ۱۴۰۴ با موفقیت و با وجود برخی کاستی‌های معمول برگزار شد و تجربه‌ای ارزشمند برای شرکت‌کنندگان به ارمغان آورد.
انجمن نجوم آیاز تبریز از تمامی برگزارکنندگان و همکاران این رویداد قدردانی کرده و امیدوار است این حرکت علمی در سال‌های آینده با قدرت ادامه یابد.
کارشناسان غرفه‌ها
- غرفه کودک: مینو خوشرنگ باف، امیر محمد اکبری، فاطمه اسکندرزاده، مهدیه نوری
- غرفه تاریخ نجوم: فاطمه انصاری نیا، پرستو امیر ذهنی
- غرفه منظومه شمسی: آیسان کریملو، فرانک پور ابراهیم، مهدی پور محمدی، سلوا علیزاده، مجتبی اقدامی
- غرفه کهکشان‌ها: بهشاد یغموری، بهارک مقدم
- غرفه آسمان شب و آلودگی نوری: زهرا میرزایی، محدثه نوری
- غرفه ابزارها و عکاسی نجومی: علی امیر ذهنی، محمدعلی شاکریان
- ساعت آفتابی: مهدی غفارزاده
- رصدگران: مصطفی وجدی، ابوالفضل کریم زاده، سعید بصیر، نازنین عظیم زاده، علی حکم آبادی، فریبا برادری، رضا ذبیحی
- نمایش مستند: مهران خدایی، امیر حسین قویدل
- افلاک‌نما: مریم فخیمی، مسعود رحیم‌پور
- فروش: نگین حنیفه، علیرضا آقاجانی
- سایر برنامه‌های هفته نجوم
- رصد خورشید در کتاب خانه مرکزی با یک تلسکوپ ۸ اینچی دابسونی
- رصد ماه و خورشید در تفرج گاه عینالی با یک تلسکوپ ۸ اینچ دابسونی
- رصد ماه و خورشید در شاه‌گلی تبریز با ۲عدد تلسکوپ ۸ اینچی دابسونی
گزارش: امیر قویدل، مریم فخیمی
عکس: امیر قویدل، پوریا بصیر، مریم فخیمی
